Việc thành lập Cục Điều tiết Điện lực là bước khởi đầu của quá trình hình thành thị trường bán điện cạnh tranh. Viễn cảnh của tương lai sẽ là thu hút mọi nguồn vốn đầu tư và phát triển nguồn và lưới, người tiêu thụ sẽ được lựa chọn nơi nào bán điện rẻ nhất để mua

Sơ khai thị trường khâu phát điện

Dự án Nhà máy Điện Cà Mau 1 (nằm trong dự án khí – điện – đạm Cà Mau) đã lắp đặt xong các thiết bị chính của chu trình đơn... Dự kiến chu trình đơn sẽ vận hành vào tháng 3-2007.

Dự án Nhà máy Điện Cà Mau 2 đang thi công xử lý nền, cọc móng đại trà tại khu vực nhà máy tua bin hơi, khí và lò thu hồi nhiệt... Dự kiến nhà máy này sẽ vận hành vào quý I/2008. Đây là hai nhà máy điện của Tập đoàn Dầu khí đang triển khai đầu tư. Song song với việc xây dựng nhà máy, tập đoàn này đang phối hợp tổ chức các khóa đào tạo công nhân vận hành nhà máy tại Nhà máy Điện Phú Mỹ và Bà Rịa, vốn đã đưa vào hoạt động trong thời gian qua. Tập đoàn Dầu khí là một trong những nhà đầu tư nguồn điện độc lập (IPP- đầu tư bằng vốn ngoài EVN) lớn nhất Việt Nam.

Cho đến cuối năm 2006, cả nước đang có 17 dự án nguồn điện độc lập với công suất 210 MW đã phát điện lên lưới quốc gia. Nhiều dự án lớn khác của các nhà đầu tư IPP đang triển khai và sẽ phát điện lên lưới trong thời gian tới. Tính ra, khoảng 40 dự án đang khởi công, 78 dự án đã được phê duyệt, nhiều dự án khác đang khảo sát thiết kế và trình duyệt... Trong đó, đáng kể là các dự án đầu tư điện từ các dự án khí - điện - đạm của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (l.950 MW), dự án nhiệt điện từ than của Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam (l.400 MW), một số dự án thủy điện của Tổng Công ty Sông Đà, nhiệt điện của các nhà đầu tư nước ngoài...

Theo thông tin từ EVN, ngoài những dự án của các nhà đầu tư lớn trên, những dự án đầu tư đã đăng ký chủ yếu tập trung thủy điện từ các nguồn vốn độc lập đã lên đến gần trăm dự án, trong 5 năm tới đạt công suất 3.150 MW. Theo dự kiến, trong giai đoạn từ nay đến năm 2010, nhu cầu vốn đầu tư cho ngành điện cần khoảng 3,83 tỉ USD/năm. Trong đó, EVN đóng vai trò chủ lực với các dự án lớn, nhưng mới chỉ đáp ứng khoảng 50%, phần còn lại phải huy động vốn từ các thành phần đầu tư khác.

Giá bán điện do Chính phủ quyết định

Theo lộ trình này, từ nay đến năm 2022 sẽ hoàn thiện các cấp độ thị trường điện cạnh tranh tại Việt Nam. Ông Bùi Xuân Khu, Thứ trưởng Thường trực Bộ Công nghiệp, cho biết do Chính phủ vẫn đang điều tiết giá điện, khống chế giá bán điện cho các hộ tiêu dùng, nên mặc dù giao cho EVN chịu trách nhiệm điều tiết các nguồn điện lên lưới truyền tải, nhưng giá bán điện phải do Chính phủ quyết định. EVN là chủ thể kinh doanh phải bảo đảm lợi nhuận, nhưng cũng là người chịu trách nhiệm điều tiết điện cho cả nước do Chính phủ giao, vì vậy việc đàm phán giá mua điện từ các nguồn vốn độc lập cũng khác nhau để tổng hợp lại không bị lỗ. Một số trường hợp không thống nhất giá bán điện, Bộ Công nghiệp phải đứng ra làm trọng tài.

Đầu tư nguồn phát dễ thực hiện nhất nên đã được xã hội vốn đầu tư sớm nhất, hình thành thị trường hóa đầu tiên trong lộ trình phát triển thị trường điện lực. Hiện nay, với các doanh nghiệp ngoài EVN, muốn được cấp phép triển khai đầu tư dự án nguồn phát, phải chứng minh dự án phát điện khả thi phù hợp với quy hoạch sơ đồ điện đã được phê duyệt, có hợp đồng bán điện dài hạn cho EVN, xây dựng công trình nghiệm thu, thí nghiệm bảo đảm quy chuẩn được phép áp dụng.

Tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tham gia